Tüketici işlemleri ile tüketicilerin satın aldıkları ürünlerle ilgili uyuşmazlıkları karara bağlayan kurumlar olan Tüketici Hakem Heyetlerinin kurulması ve çalışmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği, Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik'te yapılan düzenlemeye göre, 1 Ekim 2022'den itibaren geçerli olmak üzere Tüketici Hakem Heyeti başvuruları için parasal sınır 15 bin 430 TL’den 30 bin TL’ye yükseltilmiştir. Değeri 30 bin TL'nin altında olan anlaşmazlıklarda tüketici hakem heyetine başvuru zorunlu tutulmuştur. Söz konusu değer üzerindeki uyuşmazlıklar için mahkemeye başvuru zorunlu olup 30.000 TL üzerindeki kısımdan feragat edilmek suretiyle tüketici hakem heyetine başvuru mümkündür. Feragat edilen kısım için, bu kısım 30.000,00 TL altında olsa dahi tekrar tüketici hakem heyetine başvuru yapılamayacaktır. İcra İflas Kanunu başvuruları yine saklı tutulmuştur.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 107'nci madde doğrultusunda belirsiz alacaklara ilişkin başvuru usulü benimsenmiş olup bu durumda parasal talebin belirli hâle gelmesi durumunda bu bedelin tüketici hakem heyeti parasal sınırının altında kalması gerekmektedir.
Konusu, sebebi ve tarafları aynı olan uyuşmazlıklarda birden fazla tüketici hakem heyetine veya aynı tüketici hakem heyetine birden fazla başvuru yapılamaz. Bu şekilde bir başvuru yapılması durumunda ise re'sen veya taraflardan birinin itirazı üzerine derdestlik incelemesi yapılacaktır ve kesinleşmiş olan başvurular için tekrar başvuru yapılamayacaktır.
Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurular, en geç 6 ay içinde karara bağlanacaktır. Bu sürenin zorunlu hâllerde 3 ay daha uzatılabilecektir. Daha önce süre 6 aya kadar uzatılabilmektedir.
Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve bu talebin başkan tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyetince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.
Başvuruların yazılı olarak fiziken, posta yoluyla veya sistem (e-devlet) üzerinden bilgilerin doldurulması suretiyle tüketici tarafından veya vekili aracılığıyla yapılabilecektir. Tüketici hakem heyetine yapılan başvurularda zorunlu bilgilerde eksiklik ya da tutarsızlık bulunması durumunda, tüketici hakem heyetleri ret kararı verilmektedir. Yeni yönetmeliğe göre başvuruda bulunması gereken zorunlu unsur belirlenmiştir ve bunlarda eksiklik olması veya tutarsızlık bulunması hâlinde, tüketici hakem heyetinin, başvurucu tüketiciden 7 gün içerisinde bu eksikliğin giderilmesini isteme hakkı bulunmaktadır.
Başvuruda zorunlu olanlar hariç olmak üzere, eksik bilgi ve belgenin temini için ilgili kurumlarla yazışma yapılabilecek, taraflardan bilgi ve belge talebinde bulunulabilecek olup, bunun için taraflara 30 günlük süre verilebilecektir. Talep edilmesi hâlinde tüketici hakem heyeti bu süreyi uzatabilecektir ve verilen süre içinde bilgi ve belge sunulmaması hâlinde dosyadaki mevcut bilgi ve belge ile karar verilecektir.
Tüketici hakem heyeti tarafından yapılacak tebligatlar GİB sistemi üzerinden, bunun mümkün olmaması durumunda ise UETS üzerinden, bunun da mümkün olmaması durumunda taahhütlü posta yoluyla yapılacaktır.
Yönetmelik ile 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na paralel olarak "Kararın Düzeltilmesi" ve "Kararın Tamamlanması" hükümleri eklenerek, verilen karardaki eksiklik ve yanlışlıkların giderilmesi imkânı getirilmiştir. Taraflardan her biri, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde, ilk başvurusunda yer alan talepleriyle ilgili olarak tüketici hakem heyetince karar verilmeyen hususlarda, kararın tamamlanmasını isteyebilecektir.
Tüketici hakem heyetinin tüketici lehine vermiş olduğu karara karşı açılan itiraz davasında tüketici aleyhine iptal kararı verilmesi hâlinde nispi vekâlet ücretine hükmedilecektir. Mevcut olmakla birlikte tüketici hakem heyetine sunulmayan bilgi ve belgelerin dava aşamasında sunulması sebebiyle kararın iptaline karar verilmesi durumunda tüketici aleyhine yargılama masrafları ve vekâlet ücretine hükmedilmeyecektir.
Yönetmelik, 01 Ekim 2022 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek olup kararın tamamlanması ile başvuruda bulunması gereken zorunlu unsurlarda eksiklik bulunması hâlinde 7 günlük ek talebe ilişkin düzenlemesi 01 Ocak 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Yürürlük tarihi itibarıyla henüz karara bağlanmamış olan tüketici hakem heyeti başvurularına da Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelikte en önemli değişiklik ile il ve ilçe tüketici hakem heyetlerine başvurudaki parasal sınırların ortadan kaldırılmasıdır. İl Tüketici heyetleri il sınırları içinde, ilçe tüketici hakem heyetleri ise ilçe sınırları içinde yetkilidir. Başvuru yapılabilecek ilçede tüketici hakem heyetinin kurulmamış olması halinde, başvurular o ilçe kaymakamlığına yapılabilir. Tüketici hakem heyeti kurulmayan ilçelerde Bakanlıkça o ilçe için belirlenen hakem heyeti yetkilidir. Başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilecektir.
