*Eskişehir Odunpazarı Ziraat Odası olarak bugüne kadar yaptığınız hizmetler hakkında bilgi verir misiniz?
Biz İl Ziraat Odası olarak tüm ilçeler bize bağlı, İl Koordinasyon Kurulu Başkanıyım aynı zamanda Odunpazarı Ziraat Odası’nda görev yapmaktayım. Vatandaşlara hizmet için kurulmuş bir sivil toplum kuruluşuyuz. Burada bize üye olan insanlar için çiftçi kayıt belgesini tanzim ediyoruz. Toprak Tahlil Laboratuvarımız var. Bu laboratuvarımız devrede. Laboratuvarımızda çiftçilerimizin ne kadar gübre atacağını tahlil ediyoruz. Bu testleri hiçbir kâr amacı gütmeden gerçekleştiriyoruz. İl Koordinasyon Kurulu olarak Ankara’daki ILO Türkiye Ofisi ve buradaki ilçe odalarımız ile aramızdaki iletişimi sağlıyoruz. Kaymakamlıklar, Tarım il ve Tarım İlçe ile olan irtibatlarımız devam ediyor. Vatandaşlarımızı zaman zaman bir araya getirerek buradaki toplantı odamızda kullanacakları gübre ve ilaçlar konusunda bilgilendirme yapıyoruz. Hocalarımızdan bilgi alarak onlara aktarıyoruz. Vatandaşlarımızın Tarım İlçe Müdürlüğünde olan sorunlarını veya başka sorunlarını çözmeye çalışıyoruz.
*Eskişehir çiftçiliğinin bugünkü durumu nedir?
Eskişehir çiftçiliği bugünlerde sıkıntılı bir süreç geçiriyor. 65 yaş üzerindeki vatandaşlarımız için sokağa çıkma yasağı var. Bizim bölgemizdeki bu grupta yer alan vatandaşların yüzde 50’si tarımla uğraşıyor. Köyde işlerini yapmak zorunda ve aynı zamanda burada Çiftçi Kayıt Sistemine bağlı oldukları için Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerine gidip gelmek zorundalar. Sokağa çıkma yasağı nedeniyle 65 yaş üzeri vatandaşlarımız bu konularda sorunlar yaşamasına sebep oldu. Vatandaşlarımızın Çiftçi Kayıt Sistemi için kendilerinin gelmesi gerekiyor. Bu sorunların yaşanmaması için Kaymakam Beyle ve Tarım İlçe Müdürlüklerimizle kuralların esnetilmesi için görüştük. Önümüzdeki haftalar içinde İlçe Tarım Müdürlüklerimiz köylere giderek 65 yaş üstü vatandaşlarımıza köylerinde hizmet verecek. Üretmek lazım! Bizler üreticiyiz. Köyde kalmamız lazım. Önümüzdeki günlerde pancar ekilmeye başlanacak. Soğan ekilmeye başlandı. Fide dikimi devam edecek. Bizlerin tarlada olmamız gerek. Üretimi devam ettirmemiz lazım. Çünkü biz bu dönemde tarımı devam ettiremezsek bir yılı kaybetmiş oluruz. Üretim azlığı olur ve fiyatlar yükselir. O yüzden üretime devam etmeliyiz. Tarım İlçe Müdürlüklerinin 65 yaş üstüne köylerde hizmet vermesi üretimin devamı açısından önemli.
*Çiftçilerimiz dolu nedeniyle zarar gördü. Çiftçilerimizin zararları karşılandı mı?
2019 yılının Haziran ayında bölgemizde dolu yağışı oldu. Özellikle Odunpazarı’na bağlı köylerde. Ama bu durumla ilgili bir gelişme olmadı. Cumhurbaşkanın önünde konuşuldu. Bunun üzerine Valilik, Tarım İl, Tarım İlçe, Ziraat Odası ile birlikte bir hazırlık yaptık. Ancak bu çalışmaların karşılığında herhangi bir sonuç alamadık. Bize geri dönüş yapılmadı.
*Türkiye tarımında bir ürün planlaması söz konusu mu?
Hayır. Türkiye’de gerçek anlamda bir ürün planlaması söz konusu değil. Kimin ne kadar ekeceği, ne kadar kazanacağı belli değil. Şu anda ne ekeceğimizi bilemiyoruz. Hangi ürün ne kadar para eder, hangi üründen ne kadar kazanırız, bilemiyoruz. Bunun bir ürün planlaması olması lazım. Ben ne ekip ne kadar kazanacağımı bilmeliyim. Hatta alım garantili ürün ekilmesini tavsiye ediyorum. Bölge bazında bazı ürünler ekilince destek veriliyor, bazı ürünlere verilmiyor ama bu yeterli değil. Önümüzdeki günlerde en çok sıkıntı çekeceğimiz konu Rusya’nın ithalat ve ihracat işini durdurması oldu.
Oradan ham yağ ve buğday alıyorduk. Yüzde 70 yağ açığımız var bizim. Eğer bu dönemde bize yağlık çekirdeğe prim desteği veya başka destekler verilebilse biz bunları üreteceğiz. Böylece dışarıya da bağımlı kalmayacağız. Rusya bunları vermeyeceği için sorunlar yaşayacağız. Aslında destek verilse biz kendi kendine yetebilen ülke konumuna tekrar geçebiliriz.
*Eskişehir’deki belediyelerle ve milletvekilleriyle diyaloğunuz nasıl? Sizce çiftçinin sesini dinliyorlar mı?
Biz belediyelerimizle ve milletvekillerimizle istişare halindeyiz. Fakat tarımda kökten bir çözüm lazım. Temelden başlayarak değişmesi lazım Bu konuda belediyelerin ve milletvekillerinin yapabileceği şeyler var. Ürün alım garantisinin getirilmesi lazım. Şimdiden bizim fiyatımızın açıklanması lazım. Ne kadar vereceğiz? TMO bunun ne kadarını alacak? Dışarıdan getirilecek mi? Bizler para kazanacağız mı? Alım garantili ürün ekilmesi için bir planlama yapılması lazım. Çiftçinin de böylece ne ekeceğini ve ne kadar kazanacağını bilmesi lazım. Çiftçilerimiz bir ürün çok para ettiği zaman o yıl ekiyor ancak ertesi yıl para etmediğinde ise ürün tarlada kalıyor. Ürün planlaması şartı ve bu işin tüm Türkiye’ye yayılması lazım. Çünkü vatandaş artık para kazanmadığı işi yapmıyor. Para kazandırmayan mahsulü ekmiyor. Çiftçinin para kazanması lazım. Zaten bizler zor şartlarda yapıyoruz bu işleri. En azından biz bunları yaparken çiftçilerden vergi alınmaması gerekiyor. Örneğin mazotta alınan KDV ve ÖTV alınmamalı. Yemde az da olsa onda da vergi var. Gübrede KDV var. En azından bu geçiş döneminde bunlar alınmayarak çiftçilerin önünün açılması lazım.
*Eskişehirli çiftçilere bir mesajınız var mı? Corona kriz döneminde ne yapmaları lazım?
Bu dönemde tarlalarda biraz daha fazla mesai yapmamız lazım. Çünkü önümüzdeki günler zor geçecek gibi görünüyor. Bir kere ürünümüzün çok olması için mücadele etmek şart. Ama bunları yaparken az önce belirttiğim hususlar çerçevesinde neyin ne yapılacağının belli olması lazım. Bunların yapılabilmesi için vatandaşın önünün açılması lazım. Bu dönemde ekilecek dikilecek şeyler var. Atalarımız “Bir gün bir yılı besler” derlerdi. Şimdi o gün bu gündür. Bugün eğer o günü kaçırırsak üretimde aksama olur. Gerçekten böyle bir durumda üretim ve tüketim pahalı hale gelir. Çiftçilerimize söyleyeceğim şey üretime devam etmeleridir. İşlerini yapmalarıdır. Önümüz böylece daha açık olacaktır. Her şey yapılabilir ama gıda önemli. Bildiğimiz gibi marketler boşaldı. İnsanlar gıda ürünlerine hücum ettiler. Gıda, sağlıktan sonra birinci öncelik. Sağlığımız olacak ama gıda da ikinci önceliğimiz olacak. Bu nedenle çiftçilerimizden daha fazla üretmek ve daha ucuza tüketmek için çabalamalarını istiyorum.
Ayhan Aydıner (Haberes)